2. Denken
Je ambitie bepalen en de koers uitzetten
In fase 2 bepaal je je visie op de toekomst en de rol die je daarin wilt spelen (je ambitie). Daarnaast bepaal je de oplossingsrichtingen bij de uitdagingen uit de vorige fase en maak je keuzes: waar zet je wel en waar zet je niet op in.
Creativiteit is in deze fase belangrijk om tot innovatieve oplossingsrichtingen te komen, maar je moet ook het lef hebben om keuzes te maken.
Strategische opties
Strategische opties zijn ideeën om in te spelen op de uitdagingen uit de vorige fase. Het gaat er in deze stap niet om of deze ideeën goed zijn. Het gaat erom tot innovatieve oplossingen te komen en dus veel verschillende opties te verkennen.. In de volgende stap evalueer je pas deze opties.
Stap 1: Brainstorm over strategische opties
Organiseer een brainstormsessie om per uitdaging strategische opties te formuleren. De vraag bij elke uitdaging is: Hoe kunnen we inspelen op deze uitdaging? Bijvoorbeeld:
- Hoe kunnen we inspelen op de opkomst van dit nieuwe marktsegment?
- Hoe kunnen we inspelen op de enorme mogelijkheden van robotisering in ons productieproces?
- Hoe kunnen we inspelen op de krappe arbeidsmarkt?
- Hoe kunnen we met onze kennis en competenties onze klanten nog beter bedienen?
- Hoe kunnen we de efficiëntie van ons proces optimaliseren en zo de levertijd verkorten en de kosten drukken?
Probeer ook uitdagingen te combineren. hoe kun je bijvoorbeeld een kracht van je organisatie inzetten om een kans in je omgeving te pakken?
Het gaat uiteindelijk om strategische opties, dus ideeën die van invloed zijn op de koers (de strategie, het beleid) van je organisatie. Maar wees niet direct te kritisch. Elk idee is goed in deze fase.
Stap 2: Strategische opties uitwerken
Na de brainstorm is het zaak de ideeën op het juiste niveau te brengen (het strategische niveau). Cluster ideeën die bij elkaar horen. Formuleer de opties zo dat ze het doel beschrijven (DOEL) en de manier waarop je dat doel wilt bereiken (HOE). Bijvoorbeeld:
- We vergroten van klanttevredenheid en de omzet van onze installateurs (DOEL) door actief accountmanagement (HOE).
- We vergroten onze leverbetrouwbaarheid (DOEL) door onze productie en assemblage in te richten volgens de lean-methode (HOE).
Stap 3: Beschrijf het businessmodel van de toekomst
In fase 1. (Zien) heb je het businessmodel van de huidige situatie beschreven. In deze stap creëer je het businessmodel van de toekomst. De strategische opties vormen hiervoor de input. Door het businessmodel van de toekomst te beschrijven krijg je gevoel bij de samenhang van de opties. Daarnaast dwingt het je integraal naar je businessmodel te kijken: wat is de invloed van bepaalde opties op andere onderdelen van je businessmodel.
Strategische keuzes
Maak een keuze uit alle opties op basis van de ontwerpcriteria. Wat ga je wel doen? en dus ook: wat ga je niet (meer) doen?
Stap 4: Strategische keuzes bepalen
In fase 0 (Scope) heb je de criteria beschreven waarop je de strategie wilt toetsen. In deze stap kun je die aanscherpen. Enkele voorbeelden:
- De nieuwe koers moet aansluiten bij ontwikkelingen in de omgeving.
- De nieuwe koers moet resulteren in een omzetgroei van 1o%.
- De nieuwe koers moet bijdragen aan de aantrekkelijkheid van onze organisatie als werkgever.
- De nieuwe koers moet te financieren zonder vreemd vermogen.
- De nieuwe koers moet de ecologische impact van onze organisatie verminderen.
- De nieuwe koers moeten we kunnen uitvoering met de aanwezige of redelijk eenvoudig te verwerven kennis en vaardigheden.
Geef elk criterium een wegingsfactor: hoe zwaar moet het criterium wegen in de beoordeling van de strategische opties?
- Criterium is relevant
- Criterium is belangrijk
- Criterium is heel belangrijk
Geef alle opties een rapportcijfer op de criteria. Vermenigvuldig de scores met de wegingsfactoren en tel deze bij elkaar op. Elke optie heeft nu een totaalscore. Zo kun je een rangschikking maken van de strategische opties.
De rangschikkingen op basis van de criteria vormen een hulpmiddel om tot afgewogen keuzes te komen. Onthoud: de rangschikking is slechts een hulpmiddel om keuzes te maken, geen wetenschap.
Uiteindelijk gaat het bij het bepalen van je koers om kiezen! Door scherpe keuzes te maken kun je je inspanningen en middelen vol inzetten op die keuzes. Let op, keuzes maken betekent ook: wat doe je niet meer? Stelregel is: niet meer dan vier of vijf strategische keuzes selecteren.
Visie en ambitie
Bepaal je ambitie en concrete doelstellingen en scherp de strategische keuzes aan. De leg je vast in het OGSM-model. OGSM staat voor Object, Goals, Strategies en Measures. Samen geven ze een goed beeld van wat de organisatie drijft, hoe succes meetbaar is, welke keuzes de organisatie maakt en hoe deze keuzes uitwerken in acties. Waar ‘organisatie’ staat kun je ook business unit of afdeling lezen. Overal waar men strategische plannen maakt kun je OGSM inzetten.
Stap 5: Visie en ambitie beschrijven
Je visie is het overkoepelende verhaal van de strategische keuzes. Het is een kort verhaal over de toekomst van de organisatie en beschrijft:
- De omgeving van de organisatie in de toekomst
- De rol die de organisatie in de toekomst wil spelen en wat je dan bereikt hebt (de ambitie)
- In grote lijnen de weg die je gaat om die rol mogelijk te maken
Vergeet de nietszeggende visies die je vaak op websites vindt. Een goede visie is ambitieus en zet mensen in beweging. Vertaal de visie naar een ambitie: in één zin wat je wilt bereiken (DOEL) en op welke manier (HOE).
Stap 6: Bepaal de doelstellingen
De ambitie geeft richting en energie, maar wat betekent “de grootste”, “de duurzaamste” of “de eerste” precies? En wanneer ben je succesvol? Vertaal alle elementen van de ambitie naar concrete en meetbare doelstellingen: wat is de indicator en wat is de streefwaarde?
Stap 7: Strategische keuzes aanscherpen
Toets de strategische keuzes aan de ambitie. Ga je met deze keuzes de ambitie realiseren? Scherp indien nodig de formulering aan. Het kan ook nodig zijn om andere keuzes te maken.
Resultaat
- Ambitie
- Doelstellingen
- Strategische keuzes
De Ambitie, Doelstellingen en Strategische keuzes leg je vast in het OGSM-model.
